گرمانَرم یا ترموپلاستیک (thermoplastic)، ویژگی نوعی پلاستیک است که هنگام گرما دیدن نرم میشود و پس از سرد شدن سفت میشود و میتوان این فرایند را بارها تکرار کرد بدون آنکه تغییر چشمگیری در خواص آن ایجاد شود.
به عبارتی دیگر، گرمانرم یک ماده بسپاری پلاستیکی است که در یک دمای خاص و مشخص، شکلپذیر و منعطف میشود و پس از سرد شدن، جامد میشود.
بسپارهای گرمانرم با افزایش دما، بدون تغییر شیمیایی ذوب میشوند. این پلیمرها را میتوان به دفعات ذوب و دوباره جامد نمود. گرمانرمها غالباً دارای جرم مولکولی بالایی هستند. زنجیرههای بسپاری با نیروهای بین مولکولی به یکدیگر متصل میشوند، که با افزایش دما به سرعت ضعیف شده و یک مایع چسبناک تولید میکنند. در این حالت، به منظور تولید قطعات با روشهای مختلف پردازش بسپار، گرمانرم تغییر شکل داده میشود.
روشهایی مانند: قالبگیری تزریقی، قالبگیری فشاری و اکستروژن
گرمانرمها با گرماسختها (ترموستها)، که پیوندهای شیمیایی برگشتناپذیری را در طی فرایند پخت تشکیل میدهند، متفاوت هستند. گرماسختها هنگام گرم شدن ذوب نمیشوند، اما معمولاً تجزیه میشوند و پس از سرد شدن تغییر شکل نمیدهند.
نمودار تنش-کرنش یک ماده گرمانرم
خصوصیات فیزیکی یک گرمانرم بالاتر از دمای انتقال شیشه و زیر نقطه ذوب آن، بدون آنکه تغییر فاز دهد به شدت تغییر میکند.
گرمانرمها در دمای بیش از دمای انتقال شیشهای خود، منعطف و شکلپذیر هستند. برخی از گرمانرمها زیر دمای انتقال شیشه کاملاً متبلور نمیشوند و غالباً برخی یا تمام خصوصیات آمورف خود را حفظ میکنند. نواحی آمورف، ویژگی کشسانی و نواحی بلورین، استحکام و صلبیت را به ماده میبخشند.
از پلاستیکهای آمورف و نیمه آمورف در صورت لزوم برای کاربردهایی با شفافیت نوری بالا استفاده میشود، زیرا نور به شدت توسط بلورهای بزرگتر از طول موج آن پراکنده میشود. پلاستیکهای آمورف و نیمه آمورف مقاومت کمتری در برابر واکنشهای شیمیایی و ترک خوردگی ناشی از تنشهای محیطی دارند زیرا فاقد ساختار بلوری هستند.
میزان شکنندگی را میتوان با افزودن روانکنندهها کاهش داد، که باعث افزایش تحرک در بخشهای زنجیره آمورف میشود تا دمای انتقال شیشه را بهطور قابل توجهی کاهش دهد. اصلاح بسپار از طریق همبسپاری شدن یا افزودن زنجیرههای جانبی واکنشناپذیر به مونومرهای (تکپارهای) قبل از بسپاری شدن نیز میتواند دمای انتقال شیشه را کاهش دهد. پیش از بهرهگیری از این روشها، قطعات پلاستیکی اتومبیل در معرض دمای سرد اغلب دچار ترک خوردگی میشدند. اینها مولکولهایی با زنجیرههای بلند خطی یا کمی منشعب هستند که میتوانند در اثر حرارت دادن بهطور مکرر نرم و در اثر سرد شدن بارها و بارها سخت شوند.